Slecht voor de zaken?

Ik richtte met een paar Portugese vrienden Desplastic op. We willen onze surfspot van plastic vrijwaren, onze buurt leefbaar houden. Sorteren is niet verplicht in Portugal en de beach bars worden bij wet verplicht om plastic te gebruiken. We krijgen veel bijval, maar op zakelijk vlak staan we er alleen voor.

Dat de mens een wankel wezen is, las ik afgelopen week: ‘Fouten maken en inconsequent handelen zit in onze aard.’ Akkoord, steek een paar mensen samen en ze liegen, verbloemen, verzwijgen en ontkennen voor de lieve vrede. Zeker als ze samen aan tafel zitten om te onderhandelen.
“Ik hou van de natuur, ik werk met toeristen en die willen een mooi strand,” zegt de man die rechtover me zit, “ Maar de wet verplicht me om op het strand met plastic te werken, glas is te gevaarlijk.” Als ik de man vraag of hij ervoor openstaat om met gerecycleerd plastic te werken, antwoordt hij: “Ja, maar de toeristen willen glazen!” Tja. Dat schiet niet op hé.
‘It’s all business talk, Sophie,’ zegt Antero die dit gesprek geregeld had. Ik blijf dit soort opportunistische ‘business talk’ ironisch vinden. Dat hij liever met plastic rietjes en bekers blijft werken omdat dit nu eenmaal goedkoper is, begrijp ik wel. Je kunt de mensen jouw keuzes niet gaan opdringen. Maar ik geloof ook dat een lokale ondernemer er baat bij heeft als hij zijn buurt en de mensen die er wonen op vele manieren aanhoort en er actief aan deelneemt. En daarom zit ik hier, om te luisteren of hij die visie deelt.

What’s in it for me?

De ondernemer legt me drie keer uit dat hij zijn stuk strand graag proper houdt, dat hij van de natuur houdt ‘omdat hij met toeristen werkt’. Dat hij openstaat voor ideeën, dat er apps bestaan die afval detecteren, dat het stadshuis meer zou mogen investeren in duurzaam beleid, dat het moeilijk is om de gewoontes van de mensen te veranderen,…
Waar ik het wel lastig blijf mee hebben is dat mensen allemaal een betere leefwereld willen, daar zelfs een hele hoop ideeën & meningen over hebben, maar er verder weinig mee doen. Stop met neuten of maak tijd vrij als je het te druk hebt om de prioriteiten te stellen die je voor ogen hebt. Geen enkele keer stelt hij zelf iets voor. Sterker, hij leidt de aandacht van zichzelf weg. Business. Omdat het niet kan gaan over plastic bekers (verplicht bij wet), echte pintglazen (te gevaarlijk) of geld investeren (levert niets op), wil ik hem nog een laatste en mijn meest oprechte vraag stellen. Of hij dan gewoon niet met zijn personeel aanwezig kan zijn op onze Beach Clean Up. Hij kijkt me verward aan. Is dat niet iets voor jongeren & surfers, lijkt die verwilderde blik in zijn ogen te willen zeggen. Hij knikt van ja maar zijn ogen zeggen nee. Want dat heb ik wel geleerd over ‘business doen’: de pupillen in de gaten houden. Zijn argument dat duurzaam handelen hem te veel geld kost, is hiermee dus ook van de kaart. Tenzij zijn time, money is.
Er blijft nog één optie over. Maar hier ben ik het die tekortschiet want ik kan de man met Desplastic niets bieden. Als het gaat om het veranderen van gewoontes- of je nu een zakenman bent of niet, is een van de eerste vragen: what’s in it for me? En daarom dat de man het wellicht zag zitten om langs te komen, om te luisteren naar wat we hem te bieden hadden. Wel ja, een pioniersrol in het bannen van plastic rietjes raakte in de verste verte zijn koude kleren niet. Dat kan ik je wel vertellen…

Gewoontes veranderen

En opnieuw: ik begrijp het wel. Als tien kilo afvallen al zo moeilijk is en we die keuze voor onszelf pas nemen als ze noodzakelijk is geworden (in plaats van een optie), hoe gaan we dan tot actie over als het voor zoiets groot is als het milieu, de hele oceaan of een stad is?
De massa gebruikt wel graag buzz woorden als loyaliteit, respect, engagement, rebel, sustainability,enzovoort, maar weinigen (de niet-massa?) zijn bereid voor de echte actie. Dat is menselijk en eerlijk gezegd levert al dat menselijk gekonkel vaak een goede roman of hilarische cafépraat op. Maar het houdt me wel bezig waarom er zo’n kloof blijft tussen wie we willen zijn en wie we echt zijn. We willen allemaal goed zijn toch?
Een van de redenen waarom mensen niet tot actie overgaan is omdat ze er niet echt in geloven ze het verschil kunnen maken. Een andere reden is omdat de hersenen zo gevormd zijn dat ze steeds voor de gemakkelijkste optie kiezen. Dit om energiezuinige oerredenen. Gewoontes zitten ook in onze hersenen gebakken zodat het moeilijk is om de focus te verleggen. Keuzes moeten dus steeds bewust gemaakt worden… Wat betekent dat er meer en beter gecommuniceerd & geïnformeerd moet worden. Ook het massagedrag zal wel een rol spelen. Als niemand het doet waarom ik dan wel?
Dus ja, je zou voor minder gaan liegen, verbloemen, verzwijgen en ontkennen.

Zet je kraag recht Mister Dino!

Toch blijf ik positief. Naast wankel is de mens ook boeiend en ondanks alle doemscenario’s gaat het goed met de wereld. Overal ter wereld winnen minderheden aan aandacht en nemen we bewustere keuzes. Burgers laten meer en meer van zich horen omdat ze geloven dat ze wel een verschil kunnen maken. In Iran komen ze op straat om hun politici terecht te wijzen, hier schrijven we pittige opiniestukken, elders creëren ze voedselbossen, monetaire systemen, richten ze coöperatieves op, kaarten ze de lucht-en waterkwaliteit aan, zoeken jonge ondernemers naar alternatieven voor plastic zakken & verpakking, voor het afval in de oceaan. We leren elkaar gezonder eten en er zijn betere (en positievere) nieuwsplatforms verschenen,…
Verwarrend ook allemaal en soms wat veel om er plots bewust van te worden en je ernaar te gedragen, maar met Desplastic willen we er een deel van uitmaken. Willen we ook aantonen dat wie vandaag wil ondernemen er maar best ecologie en etisch handelen bijneemt als hij eraan wil winnen. Te beginnen met één man uit de buurt. Hij weet alvast dat hij zijn kraag mag rechten voor de wind die komt opzetten.

Greetzzzz,

Sophie