Pendelen tussen Porto & Gent

Twee jaar geleden besloot ik om binnen Europa niet meer te vliegen, ook al zal het aantal passagiers dat het vliegtuig neemt verdubbelen. Goed voor 8 miljard personen wereldwijd.

Een persoonlijke keuze dus. De eerste reis na mijn studies was naar Nieuw-Zeeland, volgens Greentripper goed voor een uitstoot van bijna 8 ton CO² en dat terwijl we per jaar maximaal 2,1 ton per jaar mogen uitstoten als we de klimaatdoelstellingen van 2050 willen halen.  Bon, ik heb dus wel wat goed te maken want na die eerste trip ben ik alleen maar meer beginnen te reizen, het werd zelfs een deel van mijn job, van mijn identiteit. Ook Davy vloog in die tijd redelijk wat af tussen Dakar en Brussel.
Ondertussen is onze laatste, grote reis — Jamaica —al geleden van 2015, toen marihuana er gedecriminaliseerd werd op Bob Marley’s verjaardag.  Minder reizen doen we niet alleen omdat we naar Portugal verhuisden en een verlaten quinta kochtten maar ook omdat we anders begonnen na te denken over reizen zelf. Veel lokale gewoontes en natuur verdwijnt voor de noden van de moderne reiziger en de bouw van hotels. Ook thuis blijven kan deugd doen, zeker tijdens de zomer als de prijzen omhoog schieten en de kust vol campers geparkeerd staat. Wat een gekte, niets voor een hoogsensitieve Sophie. Ik denk dat Dirk De Wachter dit op radio 1 beter verwoord.
Maar de echte trigger kwam toen ik de flighttracker zag van het aantal vluchten boven Europa. En als je weet dat Europa zich steeds meer profileert als het museum van de wereld dan kan je wel raden dat de vluchten vanuit Hong Kong, Moskou, Dubai en Amerika inderdaad zullen verdubbelen.

Ondertussen spoorde ik twee keer naar België en één keer naar Valencia en de trip valt goed mee. De nachttrein van Lissabon naar Hendaye (zo’n 1000 km) kost 75 euro. Van Hendaye naar Parijs (een rit van vijf uur, en 800 km) kost ongeveer hetzelfde, afhankelijk van wanneer je boekt. Volgens mij toch redelijke prijzen. Vanaf Parijs wordt het duur én logistiek problematischer. Bij mijn laatste rit besloot ik zelfs om een nacht in Parijs te blijven (je arriveert rond zes uur ’s avonds) en om ‘s ochtends de FlixBus naar Gent te nemen. Dat is niet alleen goedkoper maar ook aangenamer want vanaf Parijs wil ik wel mijn benen strekken en gewoon chillen. In Brussel moet je anders nog eens op de laatste trein naar Gent wachten.
De goedkoopste rit Porto-Gent bedroeg 160 euro, de duurste 256 euro (gereduceerd tot 180 euro door de bus te nemen). Is dat duur?  Als je het vergelijkt met een vlucht van 35 euro wel. Het lijkt me vooral eerlijker t.o.v. de ecologische kost. Die wordt in ons economisch plan niet meegerekend ook al is het een eindig product.

Naast het prijskaartje is ook de duur van zo’n rit een horde die genomen moet worden. Reizen is voor mij een vorm van onthaasten dus die treinrit van toch wel 22 uur doet mentaal deugd. Ik heb tijd om op adem te komen, om te lezen, om bij te praten, enzovoort.  Het is ook bewezen dat het gezonder is om langzaam je eindbestemming te bereiken zodat je je aan je nieuwe omgeving kan aanpassen.
Plus, de TGV is ook in tweede klasse een ware luxe; je hebt een pak meer beenruimte dan op het vliegtuig, iedereen beschikt over een USB-poort, een stopcontact, een eigen desk met een vak voor schrijfgerief, boeken, telefoon, enzovoort. Er is gratis WIFI aan boord dus wie wil werken kan dat zonder problemen doen en wie aan de toog wil zitten kan in de moderne restauratie de tijd doorbrengen. Dus yes, voor reizen tot 1000 km zou ik zeker de trein aanraden. Je hebt geen files, geen kans op ongelukken, geen stress, en meer bagageruimte dan in de wagen of het vliegtuig. Wie toch nog verder wil reizen, moet de nachttrein nemen wat ook weinig tijdverlies inhoudt aangezien dit buiten kantooruren is en de meeste mensen slapen.
22 uur dat lijkt lang, maar dat hangt af van de perceptie. Voor mij is het een deel van de reis, naar buiten staren en onderweg zijn, mensen ontmoeten en in het centrum van een stad (Parijs, Madrid, Biarritz of Lissabon) afstappen zonder extra te moeten betalen (wel op voorhand je zitje regelen) en zonder afgelegen luchthavens door te moeten.

Thank God for Coffee
Wat wel een pak beter kan, is het eten. Bij de overstappen heb je daar amper tijd voor( goede aansluitingen wel!) , vind je weinig gezonde alternatieven en blijven de snelle snacks duur. Ook in de restauratiewagon is er weinig keuze en blijf je met veel afval achter dus ik maak op voorhand mijn eigen salad bowl met restjes uit de koelkast, eigen gezouten snacks en eigen ice tea. De koffie op de Portugese nachttrein is trouwens de beste die ik al ooit gedronken heb, al kan dat ook aan de ervaring zelf liggen want op de achtergrond speelden eighties hitjes terwijl we vlak na zonsopgang door de Pyreneeën reden. Een topmomentje. Ook het ontbijt valt best mee als je van eitjes en vlees houdt.

Persoonlijk kan ik het maar moeilijk verdragen als onbekenden in mijn persoonlijke ruimte komen wat op de nachttrein vrij onvermijdelijk is. Ik ben, vrees ik, al een paar keer nors uit de hoek gekomen tegen mijn vrouwelijke reisgenoten. Maar goed, niets wat oordopjes en een koptelefoon (essentials!) niet kunnen oplossen.
En dan is er België. Dat Belgen treinreizen met een negatieve connotatie benaderen is begrijpelijk. Ik voel me niet per se veilig als ik ‘s ochtends vroeg of ’s avonds laat in Brussel de trein moet nemen en er geen kat te bespeuren valt. Ook de zetels en toiletten zijn een pak vuiler dan de Portugese, Spaanse en Franse treinen. En toen ik in mei in België was had ik voortdurend vertragingen (wegens brand, een machinist die een wagon verloor en een ontsporing). NMBS, van een ‘trainwreck’ gesproken. Een gemiste kans als je in het centrum van Europa ligt, en steden als Londen, Parijs, Amsterdam, Zurich en Hamburg vlakbij liggen. De spoorwegen liggen er al bijna twee eeuwen en de vraag is groot dus wat is de reden waarom treinreizen niet gesubsidieerd worden?

Take it easy
Kanttekening: Davy neemt voor zijn werk wel het vliegtuig. Vergaderingen en contracten laten niet op zich wachten. Normaalgezien kom ik slechts twee keer per jaar naar België, met de trein, maar soms zullen er omstandigheden zijn waar ik het vliegtuig moet nemen. Dat is eerder een zoeken naar een balans en niet hard zijn voor onszelf dan hypocriet. Een vleeseter die één keer per week vegetarisch eet of een vegetariër die één keer per week vlees eet; iemand die veel vliegt, maar plastic weigert of iemand die vliegen vermijdt maar plastic zakken & verpakking gebruikt; het is oké. We doen wat we kunnen en we leven maar één keer.

Tips & tricks

• Andere ervaring van een journalist die richting Italië reist met interrail.
• Artikel dat nuanceert. We moeten de vervuiling aanpakken niet het vliegen an sich.
• Maar voorlopig is vliegen nog heel ongezond voor het klimaat. Meer info hier.
• Frankrijk voert vanaf 2020 een ecotaks op vluchten. Een taks die in duurzaam transport geïnvesteerd zou worden.
• Studie om individuele acties ondernemen (één kind minder per gezin, elektrische wagen, plantaardige voeding,…). Nederland volgt in 2021.
• Reisje plannen? Seat 61 of interrail of Loco 2, FlixBus.
• Survival kit: eigen eten & spork, koptelefoon & playlist & podcasts, eigen snacks, waslapje & stuk zeep, rugzak ipv trolley.

Sophie